در سالهای گذشته تصاویری از پرندگان دریایی که بعلت خوردن پلاستیکها و عدم توانایی هضم آن مرده بودند منتشر شد.
همچنین تصاویر نهنگ ها و ماهی هایی که بعلت بلعیدن کیسه های پلاستیکی جان خود را از دست داده بودند ، نگرانی های عمومی را در مورد آلودگی محیط زیست توسط پلاستیکها، بیشتر کردند.
پس از آنکه تاثیرات مخرب پلاستیکها در طبیعت مشاهده شد، صنایع پلاستیکی دنیا درصدد اصلاحاتی در رویکردهای خود بر آمدند.
در این مقاله سعی داریم اقدامات صنایع پلاستیک در جهت کاهش آلودگی محیط زیست با پلاستیک ها را بیان کنیم.
۱٫ تولید پلیمر های زیست پایه biopolymers
پلیمر های متداول امروزی از نفت خام ساخته می شوند که با توجه به محدود بودن منابع نفتی باید به تدریج با بیوپلیمر ها که از منابع تجدید شونده ساخته می شوند، جانشین شوند.
بیوپلیمر از نظر بیوشیمی دان ها عبارت است از ماکرومولکول های بیولوژی که از تعداد زیادی زیر واحد کوچک و شبیه به هم که با اتصال کووالانسی به هم متصل شده اند ویک زنجیره طولانی را ایجاد می کنند، ساخته شده اند.
هر چند بیوپلیمرها امروزه بعلت هزینه تولید بالا و عدم توجیه اقتصادی برای کاربردهای بسیار خاص مانند نخ بخیه جراحی(نخ بخیه حل شونده) به کار می روند، ولی دیری نخواهد پایید که به استفاده گسترده از این پلیمر ها توجه خواهد شد.
چه اینکه ، سال گذشته اتحادیه اروپا ۲۵ میلیون یورو به کنسرسیومی متشکل از ۱۱ شرکت جهت تحقیق و احداث کارخانه تولید مواد PEF اختصاص داده است. PEF ماده زیست بنیانی ست که قرار است جایگزین مواد PET در تولید بطری شود.
همچنین شرکت فرانسوی لاکتیپز از پروتئینی داخل شیر به نام کازئین ، ترموپلاستیک زیست تخریب پذیر و محلول در آب تولید می کند. برای مطالعه بیشتر اینجا را ببینید.
۲٫ استفاده از پرکننده های معدنی
امروزه با پیشرفتهای چشمگیری که در تکنولوژی ماشین آلات پلاستیک ها حاصل شده است، این امکان وجود دارد که ما در ساخت محصولات پلاستیکی از پرکننده های معدنی، استفاده کنیم.
مزیت مواد معدنی ارزان بودن و طبیعی بودن و سهل الوصول بودن آنهاست. اکنون در برخی کارخانجات از موادی نظیر تالک و کربنات کلسیم در تولید فیلمهای پلاستیکی استفاده می شود.
کربنات کلسیم که ۴ درصد از پوسته زمین را تشکیل می دهد ، ماده ای فوق العاده بی خطر ، بهداشتی و اقتصادی ست.
اگر ما در تولید ۱۰ کیلوگرم محصول از ۲ کیلوگرم کربنات کلسیم استفاده کنیم در واقع از ورود همین مقدار پلاستیک(۲ کیلوگرم) به طبیعت جلوگیری کرده ایم.
۳٫ بازیافت (recycling)
یکی دیگر از اقدامات صنایع پلیمری ، بازیافت محصولات پلاستیکی ست.
اینکار با تکرار چرخه مصرف باعث کاهش ورود پلاستیکها به طبیعت میشود. همچنین فرآیند بازتولید پلاستیکها باعث شکسته شدن زنجیره های پلیمری شده و تجزیه آنها را در طبیعت تسهیل میکند. برای تولید هر کیلوگرم پلاستیک تقریبا ۶ کیلوگرم دی اکسید کربن در هوا منتشر می شود اما برای بازیافت یک کیلوگرم پلاستیک حدود ۳٫۵ کیلوگرم دی اکسید کربن تولید می شود و در واقع با بازیافت هر کیلوگرم پلاستیک از انتشار ۲٫۵ کیلوگرم دی اکسید کربن در هوا جلوگیری می شود. برای دانستن اینکه چرا باید انتشار گاز دی اکسیدکربن را کاهش داد، اینجا را بخوانید.
در سالهای اخیر شرکتهای اروپایی و آسیای شرقی در نمایشگاههای بین المللی ،ماشین آلات و تکنولوژیهای زیادی را برای بازیافت پلاستیکها معرفی کرده اند که این موضوع ، خبر از عزم جدی آنان برای توسعه صنایع بازیافت پلاستیک می دهد.
۴٫ بهینه سازی طراحی و تولید محصولات پلیمری
هرچه ما بتوانیم محصولات سبک تر با مقاومت بالاتری تولید کنیم، پلاستیک کمتری وارد طبیعت کرده ایم.
فرض کنید برای جابجایی مثلا ۳ کیلوگرم میوه دو راه داریم. یک کیسه پلاستیکی ۱۰ گرمی و یک کیسه ۵ گرمی
قطعا استفاده از کیسه پلاستیکیِ سبک تر ، هم اقتصادی تر است و هم آلودگی کمتری ایجاد می کند. به همین دلیل صنایع و تولیدکنندگان بدنبال راههایی برای بهینه سازی محصولات و تولید محصولات سبک تر هستند. قطعا برای این مقصود به ماشین آلات پیشرفته و مواد اولیه با کیفیت نیاز داریم.
در کنار اقدامات فوق، انحرافاتی نیز بوجود آمده است که در واقع پاسخی تقلّبی به یک نگرانی حقیقی ست. از جمله آنها می توان به مواد باصطلاح زیست تخریب پذیر اشاره کرد. موادی که اضافه کردن انها به کیسه های پلاستیکی ، باعث تخریب( و نه لزوماً تجزیه) کیسه های پلاستیکی می شود.
حال باید اندیشید . کدام راه را انتخاب کنیم ؟
زباله های پلاستیکی ، این طلای کثیف را بازیافت کنیم یا با اضافه کردن موادی گرانقیمت و مخرّب آنها را از چرخه مصرف خارج کنیم؟
مطالب خوب و مفیدی داشتید ممنونم
مرسی خیلی خوب بود